Στις 23:57 του Σαββάτου 6/4, ανέβηκε στο opengov προς διαβούλευση νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ που έλεγε επί λέξει:
“Από την έναρξη ισχύος του παρόντος, η υποβολή νέων αιτήσεων στους αρμόδιους Διαχειριστές του ΕΔΔΗΕ ή του ΕΣΜΗΕ για τη χορήγηση Οριστικών Προσφορών Σύνδεσης για την ανάπτυξη σταθμών ΑΠΕ του άρθρου 14Α του ν. 3468/2006 (net-metering), επιτρέπεται αποκλειστικά για τις περιπτώσεις σταθμών ΑΠΕ του προγράμματος “Φωτοβολταϊκά στη Στέγη”, …”.
Το πρωί της 9/4 δημοσιεύτηκε το ΦΕΚ 2173Β/9.4.2024 το οποίο αναφέρει τα εξής για το πρόγραμμα “Φωτοβολταϊκά στη Στέγη”: “αιτήσεις μπορούν να υποβάλλονται από τους ενδιαφερόμενους από την ημέρα έναρξης του Προγράμματος μέχρι την 15η Μαΐου 2024” (η αρχική καταληκτική ημερομηνία ήταν η 30/6/2024).
Την ώρα που ξεκινά δημόσια διαβούλευση με πρόταση του ΥΠΕΝ να ισχύσει το net-metering για το πρόγραμμα “Φωτοβολταϊκά στη Στέγη”, το πρόγραμμα καταργείται!
Το νομοσχέδιο περιορίζει την εφαρμογή του ενεργειακού συμψηφισμού (net-metering) σε λίγες μόνο κατηγορίες καταναλωτών, αποκλείοντας την πλειονότητα αυτών (νοικοκυριά, επιχειρήσεις και Ενεργειακές Κοινότητες) και προκρίνει την εφαρμογή ενός σχήματος ταυτοχρονισμένου συμψηφισμού με πώληση της περίσσειας ενέργειας (net-billing).
Ο Σύνδεσμος Εταιριών Φωτοβολταϊκών δεν διαφωνεί με τη σταδιακή μετάβαση από το σχήμα net-metering σε ένα σχήμα net-billing. Εκείνο που ενοχλεί είναι ο “ξαφνικός θάνατος” (του θεσμικού εργαλείου αλλά και του σχετικού προγράμματος “Φωτοβολταϊκά στη Στέγη”), την ώρα μάλιστα που ακόμη δεν έχει προετοιμαστεί η διάδοχη κατάσταση. Γι’ αυτό (και προκειμένου να υπάρχει συνέχεια στην αγορά) εμμένουμε στη συνέχιση του net-metering έως ότου ολοκληρωθεί το πλαίσιο λειτουργίας του net-billing το οποίο είναι σήμερα ατελές. Και αυτό είναι ευθύνη του ΥΠΕΝ.
Εδώ και ένα έτος αναμένουμε την εφαρμοστική υπουργική απόφαση για την εκκίνηση του net-billing. Το υπουργείο βιάστηκε να κηρύξει το πρόωρο τέλος του προγράμματος “Φωτοβολταϊκά στη Στέγη” (μεσούσης της σύντομης δημόσιας διαβούλευσης), αλλά δεν έδειξε την ίδια σπουδή για μια απαραίτητη υπουργική απόφαση που προβλέπεται από το άρθρο 64 του ν.5037/2023 (Μάρτιος 2023).
Όπως προβλέπει η νομοθεσία, αυτή η υπουργική απόφαση θα πρέπει να θέσει τις προϋποθέσεις, τους περιορισμούς, τις χρεώσεις, το χρονικό διάστημα, εντός του οποίου υπολογίζεται ο συμψηφισμός, τον τύπο, το περιεχόμενο και τη διαδικασία κατάρτισης των συμβάσεων συμψηφισμού, τις τεχνικές προδιαγραφές και τους όρους λειτουργίας και χρήσης των συστημάτων αποθήκευσης, καθώς και κάθε ειδικότερο θέμα ή άλλη αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή του νόμου.
Επιπλέον, σε ότι αφορά τις τιμές αποζημίωσης που σήμερα προβλέπει ο ν. 5037/2023 για την πώληση της περίσσειας ενέργειας, αυτές φωτογραφίζουν μεγαλύτερα εμπορικά συστήματα και όχι τα οικιακά (τα οποία σήμερα επιβαρύνονται και με 24% ΦΠΑ).
Το πρόγραμμα “Φωτοβολταϊκά στη Στέγη” ήταν το πρώτο βήμα για την ανάπτυξη της αγοράς της οικιακής αποθήκευσης ενέργειας και στη χώρα μας. Με αφορμή το συγκεκριμένο πρόγραμμα, πολλές εταιρίες του κλάδου προσέλαβαν κόσμο, ανέπτυξαν νέα προϊόντα και συνεργασίες, ξόδεψαν χρήματα στην προμήθεια του σχετικού εξοπλισμού.
Ποιο είναι λοιπόν το επόμενο βήμα; Θα υπάρξει εκ νέου επιδότηση των μπαταριών σε συστήματα net-billing; Κι αν ναι, υπάρχει σχετικό εγκεκριμένο σχήμα και φυσικά τα ανάλογα κονδύλια;
Αν όχι, τι προτίθενται να πράξουν τα συναρμόδια υπουργεία; Σήμερα, το μόνο διαθέσιμο εργαλείο για όσους δεν κάνουν χρήση των επιδοτήσεων είναι η έκπτωση δαπανών που οδηγεί σε λιγότερη φορολογική επιβάρυνση σε όποιον εγκαθιστά ένα οικιακό φωτοβολταϊκό (με ή χωρίς μπαταρία). Αυτό το θετικό μέτρο δεν είναι όμως αρκετό για να οδηγήσει σε χρόνους αποπληρωμής συγκρίσιμους με τα ισχύοντα μέχρι τώρα.
Πρόταση του Συνδέσμου Εταιριών Φωτοβολταϊκών είναι να εφαρμοστούν και στη χώρα μας οι πρόνοιες της Κοινοτικής Οδηγίας για το ΦΠΑ (Οδηγία 2022/542 της 5ης Απριλίου 2022), όπως ισχύει ήδη σε πολλές χώρες. Η Γερμανία, για παράδειγμα, προχώρησε ήδη από τον Δεκέμβριο του 2022 στη θέσπιση μηδενικού συντελεστή ΦΠΑ για φωτοβολταϊκά συστήματα σε κατοικίες και κτίρια που χρησιμοποιούνται για δραστηριότητες δημοσίου συμφέροντος. Δεν πρόκειται για απαλλαγή από ΦΠΑ, αλλά ο εγκαταστάτης τιμολογεί τον πελάτη με την καθαρή τιμή του συστήματος “πλέον 0% ΦΠΑ”. Ο μηδενικός συντελεστής ισχύει για το πλήρες φωτοβολταϊκό σύστημα με όλο τον επικουρικό εξοπλισμό του και φυσικά και τις παρεχόμενες υπηρεσίες εγκατάστασης και μέχρι ισχύ συστήματος 30 κιλοβάτ. Ισχύει επίσης και για συστήματα αποθήκευσης ενέργειας (μπαταρίες) που συνοδεύουν το φωτοβολταϊκό, ανεξάρτητα από το μέγεθός τους. Σε αντίστοιχες κινήσεις προχώρησαν και η Ολλανδία (0% από 21% μέχρι πρότινος), η Βρετανία (0% ΦΠΑ για ηλιακούς συλλέκτες και αντλίες θερμότητας, από 5% που ήταν μέχρι πρότινος), η Κροατία (0% ΦΠΑ από 25% μέχρι πρότινος).
Ενώ όλοι ομνύουν στο όνομα της αποκέντρωσης και της ενεργειακής δημοκρατίας, η πραγματικότητα μαρτυρά άλλα πράγματα. Τα μικρά συστήματα αυτοπαραγωγής και ιδιοκατανάλωσης ήταν διαχρονικά ο παρίας των εφαρμοζόμενων πολιτικών. Για παράδειγμα, στην Ελλάδα έχουμε λιγότερο από 12.000 νοικοκυριά με net-metering. Σε αντιδιαστολή, στην Ολλανδία, πάνω από 2,6 εκατ. νοικοκυριά έχουν εγκαταστήσει φωτοβολταϊκά για αυτοκατανάλωση (45% της ετήσιας εγκατεστημένης ισχύος, με τα εμπορικά συστήματα επί στεγών να καλύπτουν ένα 30% επιπλέον).
Το 2023 τα μικρά συστήματα αυτοκατανάλωσης στην Ελλάδα ήταν μόλις το 3,2% της νέας εγκατεστημένης ισχύος. Παρόλα αυτά, συντηρούσαν το 17,5% των θέσεων εργασίας στον κλάδο, αφού η διεσπαρμένη παραγωγή έχει σαφή πλεονεκτήματα έναντι των μεγάλων σταθμών ηλεκτροπαραγωγής σε ότι αφορά την απασχόληση. Αυτή η αναπτυξιακή διάσταση λησμονείται στη χάραξη πολιτικής και αυτό πρέπει να αλλάξει. Η προώθηση της αυτοκατανάλωσης και η ενδυνάμωση του δικαιώματος των πολιτών να δρουν ως αυτοκαταναλωτές αποτελεί άλλωστε προτεραιότητα της “Στρατηγικής της ΕΕ για την ηλιακή ενέργεια”. Είναι σαφές ότι οι θεσμικές εξελίξεις των τελευταίων μηνών, κάθε άλλο παρά υπηρετούν αυτό το σκοπό.
Απόσπασμα από τη “Στρατηγική της ΕΕ για την ηλιακή ενέργεια” (18.5.2022)
Η Ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για την αξιοποίηση της ηλιακής ενέργειας στις στέγες σε επίπεδο ΕΕ, η οποία ανακοινώθηκε στην ανακοίνωση της Επιτροπής για το σχέδιο REPowerEU, στοχεύει να απελευθερώσει το ευρύτατο, ανεκμετάλλευτο δυναμικό παραγωγής ηλιακής ενέργειας στις στέγες προκειμένου να καταστήσει την ενέργειά μας καθαρότερη, ασφαλέστερη και οικονομικά προσιτή. Για να επιτευχθεί αυτό γρήγορα, απαιτείται άμεση δράση… Τα κράτη μέλη θα πρέπει να θεσπίσουν εύρωστα πλαίσια στήριξης για τα συστήματα στέγης, μεταξύ άλλων σε συνδυασμό με την αποθήκευση ενέργειας και τις αντλίες θερμότητας, με βάση προβλέψιμους χρόνους απόσβεσης.
