Η παρούσα ανάλυση για τις ενεργειακές κοινότητες και την αυτοπαραγωγή βασίζεται στα
τελευταία διαθέσιμα δεδομένα του Γενικού Εμπορικού Μητρώου (ΓΕΜΗ) ως τον Σεπτέμβριο
του 2024 και του Διαχειριστή του Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας
(ΔΕΔΔΗΕ) ως τον Ιούλιο του 2024. Αποτελεί συνέχεια των πέντε προηγούμενων αναλύσεων
του Green Tank που πραγματοποιούνται όταν ανανεώνονται οι σχετικές βάσεων δεδομένων
από τον ΔΕΔΔΗΕ. Τα κυριότερα ευρήματα συνοψίζονται ως εξής:

1. Έως σήμερα1
   , έχουν συσταθεί 1,742 ενεργειακές κοινότητες. Η συνολική
   αιτούμενη ισχύς των έργων (εμπορικά και αυτοπαραγωγή) είναι 4,981 MW, με το
   26.5% αυτών να έχουν ηλεκτριστεί (1,318 MW). Το 98% της ηλεκτρισμένης ισχύος
   προέρχεται από εμπορικά έργα και μόλις το 2% από έργα αυτοπαραγωγής.
2. Η λιγνιτική Περιφέρεια της Δυτικής Μακεδονίας κατατάσσεται δεύτερη σε πλήθος
   ενεργειακών κοινοτήτων, πέμπτη σε ηλεκτρισμένη ισχύ, αλλά και πρώτη σε ποσοστό
   γνωστοποίησης αδυναμίας σύνδεσης έργων ενεργειακών κοινοτήτων (75%). Η
   ενεργειακή κοινότητα του Δήμου Κοζάνης έλαβε την πρώτη δημόσια χρηματοδότηση
   για έργα αυτοπαραγωγής ισχύος 7 MW από πόρους του ΠΔΑΜ 2021 – 2027.
3. Καταγράφεται στασιμότητα ως προς τις αιτήσεις έργων από ενεργειακές
   κοινότητες πανελλαδικά. Πιο συγκεκριμένα, τους πρώτους επτά μήνες του 2024
   κατατέθηκαν μόλις 19 αιτήσεις ισχύος 1.7 MW, οι οποίες όλες αφορούν έργα
   αυτοπαραγωγής.
4. Σε αντίθεση με τις αιτήσεις, η ηλέκτριση των έργων ενεργειακών κοινοτήτων
   συνεχίζεται, αν και παρατηρείται σχετική επιβράδυνση. Τους πρώτους επτά μήνες
   του 2024 ηλεκτρίστηκαν 182 έργα ισχύος 131 MW, μειωμένα κατά 33.8% σε σχέση με
   το αντίστοιχο επτάμηνο του 2023 (198 MW).
5. Σε ό,τι αφορά την αυτοπαραγωγή συνολικά από πολίτες, αγρότες, επιχειρήσεις,
   δήμους, ενεργειακές κοινότητες και άλλους φορείς – και παρά την αβεβαιότητα που
   δημιουργήθηκε μετά την ανακοίνωση της σταδιακής κατάργησης του ενεργειακού
   συμψηφισμού – τους πρώτους επτά μήνες του 2024 κατατέθηκαν 10,934 αιτήσεις
   ισχύος 133 MW, μειωμένες κατά 34.4% σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2023.
6. Σε αντίθεση με τα εμπορικά έργα ενεργειακών κοινοτήτων, στην αυτοπαραγωγή
   συνολικά παρατηρήθηκε επιτάχυνση του ρυθμού ηλέκτρισης, καθώς τους
   πρώτους επτά μήνες του 2024 ηλεκτρίστηκαν έργα ισχύος 212 MW, μόλις 24 MW
   λιγότερα από όσα ηλεκτρίστηκαν ολόκληρο το 2023. Συνολικά έχουν ηλεκτριστεί
   665 MW αυτοπαραγωγής, περίπου το 8% της ηλεκτρισμένης ισχύος από
   φωτοβολταϊκά στη χώρα.
7. Η μη διαθεσιμότητα ηλεκτρικού χώρου συνεχίζει να αποτελεί τροχοπέδη στην
   ηλέκτριση των έργων αυτοπαραγωγής. Έως τον Ιούλιο 2024, το 35% της αιτούμενης
8. ισχύος (779 MW) είχε λάβει γνωστοποίηση αδυναμίας σύνδεσης, ενώ το 9% έχει τελικά
9. ακυρωθεί (194 MW).
10. Το άθροισμα της ηλεκτρισμένης ισχύος και της ισχύος των εκκρεμών έργων
    αυτοπαραγωγής φτάνει τα 1,788 MW, πλησιάζοντας τα 2 GW που είναι ο
    ηλεκτρικός χώρος για έργα αυτοπαραγωγής που προβλέπεται από τον ν.5037/2023.
11. Σημαντικές αλλαγές επήλθαν στο θεσμικό πλαίσιο της αυτοπαραγωγής, καθώς
    αποσαφηνίστηκαν οι όροι και οι προϋποθέσεις για την εφαρμογή του (εικονικού)
    ταυτοχρονισμένου συμψηφισμού (virtual – net billing) με την έκδοση σχετικής
    Υπουργικής Απόφασης. Δυνατότητα εφαρμογής του παλαιού μηχανισμού του
    (εικονικού) ενεργειακού συμψηφισμού (virtual – net metering) θα έχουν μόνο όσοι
    συμμετέχουν στο πρόγραμμα «Φωτοβολταϊκά στη Στέγη» και οι αγρότες. Συνεπώς,
    το μόνο μοντέλο για συμψηφισμό ενέργειας που έχουν στη διάθεσή τους οι
    ενεργειακές κοινότητες είναι ο εικονικός ταυτοχρονισμένος συμψηφισμός (virtual net
    billing).
12. Θεσπίστηκε το Πρόγραμμα Απόλλων, σύμφωνα με το οποίο προβλέπεται η σύσταση
    μιας Ενεργειακής Κοινότητας Πολιτών (ΕΚΠ) για κάθε Περιφέρεια με στόχο την
    κάλυψη των ενεργειακών αναγκών των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης α’ και
    β’ βαθμού, των Τοπικών και Γενικών Οργανισμών Εγγείων Βελτιώσεων (ΓΟΕΒ –
    ΤΟΕΒ) και των Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης και Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ). Για την
    κάλυψη των αναγκών των ενεργειακά ευάλωτων νοικοκυριών προβλέπεται η
    δημιουργία μιας επιπλέον ΕΚΠ πανελλαδικής εμβέλειας. Αν και το πρόγραμμα κινείται
    σε σωστή κατεύθυνση, ερωτηματικά παραμένουν για το αν μετά την εφαρμογή του
    θα απομείνει επαρκής ηλεκτρικός χώρος για άλλα έργα αυτοπαραγωγής από
    ενεργειακές κοινότητες που συστήνονται από πολίτες και μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
13. Για έργα αυτοπαραγωγής διασφαλίστηκε περιθώριο απορρόφησης ισχύος 10 MW
    ανά υποσταθμό. Από αυτό, ειδικά για τις ΚΑΕ και ΕΚΠ προβλέπεται περιθώριο
    απορρόφησης ισχύος έως 3.8 MW (μαζί και με άλλες κατηγορίες αυτοπαραγωγών).
    Επιπλέον, αυξήθηκε από το 20% στο 60% το μερίδιο του διαθέσιμου ηλεκτρικού
    χώρου για την αυτοπαραγωγή ανά υποσταθμό ή ανά μετασχηματιστή υψηλής
    τάσης/μέσης τάσης -χωρίς να συνυπολογίζεται το έξτρα περιθώριο των 10 MW -,
    περιορίζοντας αντίστοιχα το μερίδιο των εμπορικών έργων για τους παραγωγούς ΑΠΕ
    στο 40% (από 80%).
14. Στον κοινοβουλευτικό έλεγχο έγιναν αρκετές ερωτήσεις σχετικά με το πρόγραμμα
    Απόλλων, τη σημασία των ενεργειακών κοινοτήτων για μια Δίκαιη Μετάβαση στις
    λιγνιτικές περιοχές και την έλλειψη διαθέσιμου ηλεκτρικού χώρου για τα έργα τους,
    την ανάπτυξη έργων μεγάλων εταιρειών εις βάρος των έργων της τοπικής
    αυτοδιοίκησης και των ενεργειακών κοινοτήτων, τον τρόπο με τον οποίο οι
    ενεργειακές κοινότητες μπορούν να συμβάλλουν στη μείωση του κόστους της
    αγροτικής παραγωγής και, τέλος, για την προβληματική εφαρμογή του εικονικού
    ενεργειακού συμψηφισμού από τους προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας για έργα
    ενεργειακών κοινοτήτων.

ΟΛΟ ΤΟ ΔΕΛΤΙΟ Νο6 (Νοέμβριος 2024) ΕΔΩ

The Green Tank